Trung thu là tết đoàn viên, là một trong những nét văn hóa truyền thống của người Việt Nam. Vì vậy, không chỉ sử dụng cho gia đình, nhiều còn người dành tặng cho nhau những chiếc bánh Trung thu đầy màu sắc, ngon miệng… phần nào đã thể hiện tình cảm trân quý của người tặng. Chính vì xu hướng mua bánh làm quà biếu mà chỉ mới tháng 7 âm lịch, đa số các nhà sản xuất đã tung ra thị trường nhiều mẫu mã bánh trung thu. Vì vậy, vấn đề lựa chọn một chiếc bánh đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm (ATTP) là vấn đề rất đáng quan tâm của mọi gia đình.

Đặc điểm vệ sinh của bánh Trung thu

Bánh Trung thu là một sản phẩm có thành phần nguyên liệu rất đa dạng cùng nhiều loại gia vị, phụ gia thực phẩm (chất tạo mà̀u, chất bảo quản, chất chống mốc)... Mỗi loại nguyên liệu đều có nguy cơ mất ATTP: thực phẩm bị ôi thiu, nhiễm các vi sinh vật gây bênh (nấm mốc, vi khuẩn gây bệnh), nhiễm hóa chất độc hại (chất tăng trọng, kháng sinh, chất bảo quản, hóa chất bảo vệ thực vật, chất tạo màu cấm sử dụng,...). Đặc biệt, các nguyên liệu như bột, nhân bánh, trứng muối, chất bảo quản, phẩm màu,... để lâu dễ bị mốc, nguyên liệu có thể nhập lậu, trôi nổi trên thị trường chưa được kiểm soát. Trong khi chế biến không đảm bảo quy trình về vệ sinh: từ sơ chế nguyên liệu, nơi chế biến, dụng cụ chế biến, vệ sinh và sức khỏe của người chế biến đã làm cho sản phẩm không an toàn cho người sử dụng.

Về thời hạn sử dụng, thông thường bánh trung thường có hạn sử dụng tối đa là 2 tháng sau khi xuất xưởng. Vì lợi nhuận, một số nhà sản xuất, kinh doanh bất chấp các quy định, các công đoạn, các quy trình về an toàn thực phẩm, sử dụng các nguồn nguyên liệu trôi nổi, làm cho sản phẩm dễ bị ô nhiễm có nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm cấp tính, mạn tính, bệnh truyền qua thực phẩm và làm ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng người tiêu dùng.

Lựa chọn bánh trung thu

Như đã đề cập, Bánh trung thu thường được mua nhiều nhất để ăn, biếu tặng trước 2-3 tuần trước khi Tết Trung thu đến, đồng thời Bánh trung thu thường được mua trước và để một thời gian lâu mới sử dụng. Vì vậy, Trung tâm Y tế khuyến cáo người dân cần chọn lựa và bảo quản bánh an toàn. Khi lựa chọn và sử dụng bánh trung thu để đảm bảo ATTP, người tiêu dùng cần chú ý các tiêu chí sau:

Quan sát các thành phần của nhãn:  Sản phẩm phải có nguồn gốc rõ ràng, có tên của nhà sản xuất, địa chỉ nơi sản xuất, có hướng dẫn sử dụng, bảo quản,... Sản phẩm phải ghi ngày sản xuất, thời hạn sử dụng và còn hạn sử dụng. Ngoài ra, nhiều sản phẩm bánh làm nhái thương hiệu nổi tiếng, bánh giả thì thường các chữ trên bao bì như logo, tên thương hiệu dễ bị phai màu, bị nhòe mực, lủng lỗ do việc gia công thủ công.

Bánh trung thu thật (trái) và bánh trung thu giả in HSD nhòe màu (phải)

Quan sát trạng thái sản phẩm: Thông thường Bánh trung thu thường được trưng bày trước các của hiệu, điều này để người mua tiện quan sát và lựa chọn, tuy nhiên sẽ vô tình làm sản phẩm tiếp xúc mới ánh nắng, làm gia tăng nhiệt độ của bánh, có thể ảnh hưởng để quá trình sinh hóa bên trong của nhân bánh, như chuyển hóa các chất béo, thúc đẩy sự phát triển của các vi sinh vật,… Người tiêu dùng cần sử dụng cảm quan để đánh giá bảo đảm sản phẩm không bị dập nát biến dạng, bao bì không rách nát, không có màu sắc khác thường, không bị thiu, ẩm mốc, hư hỏng và không có mùi khác lạ.

Nơi bày bán: Sản phẩm được bày bán ở những địa điểm kinh doanh xác định, đáp ứng các yêu cầu về điều kiện kinh doanh thực phẩm như: có đủ trang thiết bị che đậy tránh bụi bẩn, mưa nắng, côn trùng xâm nhập; bảo quản đúng quy định trên nhãn sản phẩm của nhà sản xuất. Đặc biệt hạn chế mua bánh trung thu trôi nổi trên các vĩa hè, lề đường, không có nguồn gốc, hàng hết hạn sử dụng, bao bì rách nát, sản phẩm biến dạng, hàng lậu.

Thời hạn mua bánh: Như đã đề cập, bánh trung thu được sản xuất khá sớm trước ngày rằm tháng 8, vì thế đối với các thương hiệu uy tính, họ sẽ thu hồi các sản phẩm thừa sau đợt này. Mặc dù nhu cầu sử dụng bánh Trung thu sau dịp Rằm vẫn cao nhưng người tiêu dùng vẫn nên cảnh giác khi mua loại bánh này, vì thường thì nó có nguồn gốc xuất xứ không rõ ràng, có thể bị hết hạn sử dụng hoặc hạn sử dung in không rõ rang (in lại), dễ bị hỏng, nhiễm mốc.

​

Bảo quản và sử dụng bánh trung thu

Người dân cần bảo quản và sử dụng bánh trung thu theo hướng dẫn của nhà sản xuất được ghi trên bao bì sản phẩm, trong đó cùng cần lưu ý thêm:

- Bánh trung thu phải được bảo quản ở nơi sạch sẽ, được che đậy tránh bụi bẩn, mưa nắng, côn trùng xâm nhập, bảo quản theo đúng quy định trên nhãn sản phẩm của nhà sản xuất.

- Cần xem kỹ hạn sử dụng và chỉ ăn bánh còn hạn sử dụng, không bị dập nát biến dạng, bao bì không rách nát, không có màu sắc khác thường, không bị thiu, ẩm mốc, hư hỏng và không có mùi khác lạ.

- Đặc biệt, rửa tay sạch trước khi cắt, chia bánh và trước khi ăn bánh. Bánh đã mở bao bì thì phải sử dụng ngay không để quá 2 giờ.

- Không ăn quá nhiều bánh và các thực phẩm giàu đạm, mỡ, đường trong khẩu phần ăn để tránh rối loạn hấp thu thực phẩm.

- Khi có những bất thường về sức khỏe do ăn uống nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn, chăm sóc y tế kịp thời.

Hồ Văn Son – Khoa Kiểm soát bệnh tật