Tuổi vị thành niên hay còn gọi là tuổi dậy thì là thời kỳ trung gian, khi bạn không còn là đứa trẻ song cũng chưa hẳn là người lớn. Thời kỳ này kéo dài từ khi được 10 tuổi đến 19 tuổi. Đây là gia đoạn phát triển có ý nghĩa quan trọng nhất trong cuộc đời của mỗi chúng ta. Ở trong giai đoạn này có sự thay đổi kỳ  diệu về thể chất, tinh thần. Để biết cách bảo vệ và tự chăm sóc sức khoẻ sinh sản của chính mình các bạn cần biết những điều sau đây:

1. Những sự thay đổi cơ thể ở tuổi dậy thì của bạn gái:

• Thay đổi về vóc dáng: Khi bước vào tuổi dậy thì, vóc dáng của bạn gái sẽ thay đổi rất nhiều. Cặp vú nhô lên, mông nở nang, bụng nhỏ lại làm cho cơ thể phân biệt rõ ba vòng eo - ngực - mông. Nếu bạn gái cảm thấy ngực hơi đau, núm vú hơi ngứa thì đừng lo lắng vì hiện tượng sẽ hết khi ngực hoàn toàn phát triển. Phải đến 18 - 20 tuổi vóc dáng của bạn gái mới dần dần ổn định.
• Tăng cân: tăng cân là một điều rất tự nhiên và bình thường trong giai đoạn này. Đừng bạn nào nhịn ăn để giảm cân, vì cơ thể các bạn lúc này cần rất nhiều chất dinh dưỡng. Các bạn có thể chơi thể thao để giữ thân hình cân đối.
•  Cơ quan sinh dục phát triển: Cơ quan sinh dục không còn giống như của bé gái. Môi lớn, môi nhỏ, âm vật đều lớn lên. Lông mu mọc xung quanh âm hộ, màu sắc âm hộ sẫm hơn trước. Bên trong cơ thể bạn gái âm đạo, tử cung cũng phát triển và bắt đầu hoạt động. Quan sát bộ phận sinh dục ngoài bạn sẽ thấy cửa âm đạo hay còn gọi là âm hộ hoặc cửa mình. Âm đạo được che bởi hai môi lớn. Khi phát triển trọn vẹn, hai môi lớn sẽ có lớp lông che bên ngoài. Nằm song song với hai môi lớn là hai môi nhỏ. Nằm tiếp giáp phía bên trên của hai môi nhỏ có một mỏm nhô lên gọi là âm vật, phần này rất nhạy cảm vì đây là nơi tập trung số đầu dây thần kinh lớn nhất của cơ thể. Bên dưới âm vật là lỗ tiểu là nơi nước tiểu thoát ra ngoài. Bên dưới là âm hộ hay cửa âm đạo, dẫn vào đường sinh dục trong và là nơi máu kinh đi ra. Ở tuổi dậy thì âm đạo tiết ra một chất dịch nhờn có màu trắng như lòng trắng trứng gà, đôi khi có màu hơi vàng gọi là dịch tiết âm đạo hay khí hư. Chất dịch này có tác dụng giữ ẩm và làm sạch âm đạo. Màng trinh là một màng mỏng ở ngay cửa âm đạo. Màng trinh của mỗi người có độ dày mỏng, rộng hẹp và có độ co giãn khác nhau. Màng trinh có thể có một hay nhiều lỗ để máu kinh nguyệt thoát ra. Màng trinh mỏng sẽ dễ bị giãn và dễ bị rách khi hoạt động mạnh như: leo trèo, đi xe đạp, tập thể thao. Đôi khi có những phụ nữ không có màng trinh.
  Về cấu tạo trong của hệ sinh dục nữ gồm:
•  Âm đạo là một khoang rỗng  dài, có độ co giãn rất lớn. Khi giao hợp âm đạo giãn ra để đón nhận dương vật. Khi sinh đẻ, nó giãn rộng để đưa em bé ra ngoài. Cuối âm đạo là cổ tử cung.
• Tử cung (còn được gọi là dạ con) nơi nuôi dưỡng thai nhi suốt chín tháng mười ngày. Tử cung rộng chừng đút lọt ngón tay út, có nghĩa là rất nhỏ, nhưng khi có thai, tử cung lớn nhanh theo tốc độ phát triển của em bé.
   - Buồng trứng có hai buồng trứng, mỗi buồng nằm ở một bên tử cung là nơi dự trữ trứng và mỗi tháng nuôi dưỡng cho một trứng trưởng thành.
  - Ống dẫn trứng (hay còn được gọi là vòi trứng) có hai phần đầu là loa vòi có hình dạng giống như hoa loa kèn nằm gần mỗi bên buồng trứng. Khi trứng rụng phần loa vòi hứng lấy trứng và đưa vào vòi trứng.
  - Kinh nguyệt: hai năm sau khi ngực phát triển và sau khi xuất hiện chất nhờn âm đạo, bạn gái bắt đầu có kinh nguyệt. Thường khi đó bạn gái khoảng 13 - 14 tuổi, tuy nhiên có bạn có hành kinh sớm hơn hoặc muộn hơn 2 - 3 năm. Có kinh nguyệt, tức là đã có khả năng có con. Bạn gái thường có hành kinh trong khoảng 3 - 7 ngày vào mỗi  tháng, máu kinh có thể có màu nâu sậm, đỏ có lẫn với chất nhầy. Hành kinh được lặp đi lặp lại trong vòng khoảng từ 24 - 35 ngày nên gọi là chu kỳ kinh nguyệt. Mỗi chu kỳ kinh nguyệt được tính từ ngày có kinh đầu tiên của lần này đến ngày đầu tiên của lần sau. Mỗi lần hành kinh bạn sẽ mất khoảng vài thìa máu nhỏ.

2. Thay đổi ở cơ thể tuổi dậy thì của bạn trai:

* Vóc dáng: khi đến tuổi dậy thì các bạn trai thường lớn lên rất nhanh, chân tay dài ra trông thấy, cơ bắp ở vai và ở ngực phát triển nhanh. Cùng với việc cơ ngực phát triển, một số bạn có thể thấy hơi đau và sưng ở núm vú, đây là hiện tượng bình thường một thời gian sau sẽ khỏi

* Lông: lông mu mọc trước tiên ban đầu chỉ vài ba sợi thẳng, về sau nhiều và xoăn hơn. Có bạn chỉ có một nhúm lông nhỏ, có bạn lại có nhiều lông hơn và mọc xuống cả hai bên đùi, bụng hoặc hậu môn. Một thời gian sau lông nách, lông chân có thể cả lông ngực bắt đầu xuất hiện. Râu và ria mép thường mọc sau lông mu khoảng từ một đến hai năm.

* Cục yết hầu: là sụ tuyến giáp ở cổ, chất nội tiết nam ở tuổi mới lớn khiến cho bộ phận này thay đổi và nhô thêm ra ở cổ.

* Vỡ giọng: ban đầu bạn tưởng là mình bị cảm cúm, viêm họng, rồi mãi mà không hết hoá ra bạn vỡ giọng. Hiện tượng này thường xảy ra ở tuổi 14 - 15. Dậy thì đã làm cho thanh quản của bạn trai rộng ra, các dây thanh đới dầy lên và dài ra như dây đàn gita, dây trầm nhất là dây to nhất và dày nhất, vì thế giọng của bạn trai cũng bắt đầu thay đổi trầm và to hơn. Đôi khi giọng "ồm ồm " lên xuống thất thường nhưng chỉ một thời gian sau giọng bạn trai sẽ ổn định.

* Cơ quan sinh dục phát triển:

- Dương vật: là nơi nước tiểu và tinh dịch đi ra. Đến tuổi dậy thì, dương vật phát triển cả bề ngang lẫn bề dài, màu sẫm hơn. Dương vật của mỗi người có màu sắc, hình dạng và kích cỡ khác nhau.

- Niệu đạo: nằm trong dương vật và có nhiệm vụ chuyên chở nước tiểu và tinh dịch thoát ra ngoài. Tinh dịch và nước tiểu cùng thoát ra bằng một đường, nhưng không phải là cùng một lúc. Khi tinh dịch đang được phóng ra khỏi cơ thể thì lối thoát dành cho nước tiểu bị đóng lại và ngược lại.

- Quy đầu: là phần đầu dương vật và là nơi nhạy cảm nhất cơ thể nam vì nó tập trung số dây thần kinh lớn nhất trong cơ thể. Quy đầu được bao bọc bởi một lớp da gọi là bao quy đầu

- Tinh hoàn: là nơi sản xuất ra tinh trùng và nằm bên trong bao tinh hoàn. Tinh hoàn nằm ngoài cơ thể, bởi vì để sản xuất ra tinh trùng, nó cần nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ của cơ thể. Mỗi ngày tinh hoàn sản xuất khoảng 200 triệu tinh trùng

- Bao tinh hoàn: hay còn gọi là bìu có tác dụng chứa và bảo vệ hai tinh hoàn. Bao tinh hoàn to ra và có màu sẫm hơn khi bạn trai dậy thì.

- Cương cứng dương vật: thông thường, dương vật mềm và thõng xuống. Khi bị kích thích, một lượng máu lớn sẽ dồn về dương vật và làm cho dương vật to lên, cứng hơn. Đó là lúc dương vật cương cứng ở tuổi dậy thì bạn trai thường bị cương cứng dương vật với rất nhiều lí do làm bạn có thể cảm thấy ngượng ngùng. Khi hết giai đoạn dậy thì hiện tượng này sẽ có trật tự hơn.

- Xuất tinh: đến tuổi dậy thì bạn trai có thể nhận thấy dương vật thỉnh thoảng xuất ra một chất dịch nhầy nhầy, đặc và có màu trắng đục như sữa. Đó là hiện tượng xuất tinh. Chất nhầy này gồm tinh dịch và tinh trùng. Tinh trùng là tế bào sinh sản nam, còn tinh dịch là chất giúp tinh trùng di chuyển và cung cấp dưỡng chất để nuôi tinh trùng./.

                                                                        Bùi Thị Thu Thủy - Khoa Phụ Sản