Thời gian gần đây trên địa bàn xã Tân Phú xuất hiện nhiều trường hợp người dân bị động vật cắn, cào gây thương tích. Nguy cơ nhiễm bệnh dại rất cao nếu không hiểu biết về bệnh dại.

Bệnh dại là bệnh nhiễm vi rút cấp tính của hệ thống thần kinh Trung ương từ động vật lây sang người bởi chất tiết, thông thường là nước bọt bị nhiễm vi rút dại. Hầu hết các trường hợp phơi nhiễm với bệnh dại đều qua vết cắn, vết xước của động vật mắc bệnh dại. Các biểu hiện lâm sàng của bệnh dại trên người là sợ nước, sợ gió, co giật, liệt, khi đã lên cơn dại thì không có thuốc chữa và dẫn đến tử vong tỷ lệ gần như 100%.

Tuy vậy, bệnh dại trên người có thể phòng và điều trị dự phòng bằng vắc xin và huyết thanh kháng dại. Tiêm vắc xin dại cho cả người và động vật (chủ yếu là chó) là biện pháp hiệu quả để phòng, chống bệnh dại.

Nguồn bệnh và thời gian ủ bệnh:

Nguồn bệnh: Động vật gây bệnh chủ yếu là chó (trên 90%), mèo và động vật hoang dã như chó sói, chó rừng, chồn, cầy, cáo và một số loài động vật có vú khác.

Thời kỳ ủ bệnh: Thời gian ủ bệnh ở người thông thường là từ 1 - 3 tháng sau phơi nhiễm, có thể ngắn khoảng 10 ngày hoặc dài trên một năm hoặc hai năm. Thời gian ủ bệnh phụ thuộc vào tình trạng nặng nhẹ của vết cắn, vị trí của vết cắn có liên quan đến nơi có nhiều dây thần kinh, khoảng cách từ vết cắn đến não, số lượng vi rút xâm nhập. Vết cắn càng nặng và gần thần kinh trung ương thì thời gian ủ bệnh càng ngắn..

Thời kỳ lây truyền: Ở chó và mèo thường từ 3-10 ngày trước khi có dấu hiệu lâm sàng và trong suốt thời kỳ súc vật bị bệnh. Tuy nhiên có một số trường hợp chó, mèo có thể ủ bệnh trên 10 ngày đến 2 tháng trước khi phát bệnh và chết.

Phương thức lây truyền: Bệnh dại được lây truyền qua nước bọt của động vật mắc bệnh bài tiết ra ngoài và theo vết cắn, vết liếm, vết xước trên da bị rách (hoặc qua niêm mạc) vào cơ thể, từ đó theo dây thần kinh đến các hạch và thần kinh trung ương gây tổn thương thần kinh trung ương.

Xử lý vết thương khi bị động vật cắn, liếm, cào

Vết thương cần được rửa ngay với xà phòng và dưới vòi nước chảy liên tục trong thời gian khoảng 10-15 phút. Nếu không có xà phòng, có thể rửa ngay vết thương bằng nước sạch dưới vòi nước chảy liên tục, không chà sát, không nặn máu để tránh tổn thương rộng hơn. Đây là phương pháp sơ cứu hiệu quả nhất để chống lại bệnh dại, có thể sát khuẩn bằng cồn 70% hoặc cồn iod, nếu có. Sau đó cần đưa ngay người bị thương đến cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn và điều trị càng sớm càng tốt.

Khi xử lý vết thương do bị động vật cắn người dân cần chú ý:

- Không băng kín, khâu kín vết thương;

- Không dùng thuốc Nam, đặc biệt là sát lá, đắp vào vết thương;

- Không sử dụng xăng dầu, dầu hỏa bôi lên vết thương;

-  Không chữa bệnh dại bằng Đông y hay thuốc Nam.

Các biện pháp dự phòng, chống bệnh dại:

Để chủ động phòng chống bệnh dại, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế khuyến cáo người dân cần thực hiện tốt các biện pháp sau:

* Đối với vật nuôi

- Tiêm phòng đầy đủ cho chó, mèo nuôi và tiêm nhắc lại hàng năm theo khuyến cáo của ngành thú y. 

- Không thả rông chó, mèo phải xích, nhốt; nếu chó ra đường phải được rọ mõm.

* Đối với con người

- Không đùa nghịch, trêu chọc chó, mèo.

- Người bị chó, mèo cắn phải đi tiêm phòng sớm và đầy đủ các mũi tiêm theo chỉ dẫn của bác sĩ

 - Trường hợp người có nguy cơ cao với vi rút dại như người làm nghề giết mổ chó, người đi đến khu vực có lưu hành bệnh dại cần đến cơ sở y tế, Trung tâm Y tế để khám, tư vấn và tiêm vắc xin dự phòng bệnh dại.

Việc khám và điều trị dự phòng dại phải thực hiện càng sớm càng tốt trong vòng 72 giờ sau khi bị cắn. Hiệu quả điều trị dự phòng phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: tình trạng vết cắn, thời gian từ khi bị cắn đến khi được tiêm vắc xin, loại vắc xin, đáp ứng miễn dịch của người bệnh.

Nếu thấy động vật đặc biệt là chó, mèo được nuôi hay thả rông có những biểu hiện bất thường bỏ ăn, sùi bọt mép trắng, chảy dãi, hung dữ, ... nghi mắc
dại phải nhốt cách ly để theo dõi, đồng thời báo cáo ngay với nhân viên thú y, trạm thú y hoặc chính quyền địa phương để xác minh và áp dụng các biện pháp phòng, chống dịch bệnh kịp thời để đảm bảo sức khỏe cho bản thân và mọi người xung quanh./.

Trương Quốc Thái - TYT Tân Phú.