Tư vấn, khám sức khoẻ tiền hôn nhân giúp đối tượng vị thành niên, thanh niên, nhất là những người sắp kết hôn chuẩn bị kiến thức, tâm lý cũng như sức khoẻ để xây dựng gia đình hạnh phúc, sinh đẻ và nuôi dạy con tốt. Vì vậy, thời gian qua, Trạm Y tế Phú Thạnh đã tích cực triển khai thực hiện mô hình tư vấn, khám sức khoẻ tiền hôn nhân tại địa phương. Tuy nhiên, do quan niệm còn lạc hậu, nhận thức chưa cao đã trở thành rào cản khiến hiệu quả mô hình mang lại chưa thực sự cao, tỷ lệ các cặp nam nữ khám sức khoẻ tiền hôn nhân vẫn còn thấp.

Nhằm nâng cao nhận thức, chuyển đổi hành vi của các bạn trẻ trong việc chăm sóc sức khoẻ tiền hôn nhân, năm 2010 mô hình “Tư vấn, khám sức khoẻ tiền hôn nhân”. được  triển khai 6/6 xã của huyện Tân Phú Đông. Nhìn chung mô hình đã giúp các bạn trẻ sắp kết hôn có thêm kiến thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản như các biện pháp tránh thai, phòng tránh phá thai ngoài ý muốn, làm mẹ an toàn, chăm sóc bà mẹ và trẻ sơ sinh sau sinh và các bệnh lây truyền qua đường tình dục.Đặc biệt các bạn trẻ được khám sức khỏe tổng quát, xét nghiệm máu, nước tiểu, siêu âm miễn phí. Qua thăm khám sẽ giúp các bạn phát hiện sớm những bệnh như viêm gan siêu vi B, HIV, các bệnh về gan, thận, tiết niệu. Nếu mắc bệnh các bạn sẽ được tư vấn về phương pháp điều trị và thời gian tốt nhất để sinh bé bi khỏe mạnh, thông minh giống như ý muốn.

 Thời gian qua, trạm Y tế đã tích cực triển khai mô hình đạt được những kết quả tích cực. Song, trong quá trình thực hiện, mô hình cũng đã bộc lộ một số khó khăn, hạn chế. Riêng hoạt động khám sức khoẻ tiền hôn nhân đã thực hiện với 10 cặp đối tượng vị thành niên và thanh niên đăng ký kết hôn, nhưng đối tượng cần ưu tiên là người sắp kết hôn lại ít, chiếm tỷ lệ thấp. Trong khi đó, các đối tượng khám sức khoẻ tiền hôn nhân lại chỉ khám cận lâm sàng như đo huyết áp, siêu âm, thử máu… mà chưa chú trọng, quan tâm đến khám sức khoẻ tổng thể, bệnh lây lan qua đường tình dục, vô sinh v.v.. Do chỉ thực hiện khám sức khoẻ tiền hôn nhân mang tính đại khái, hình thức nên phần lớn các bạn trẻ không phát hiện sớm và có cách phòng ngừa các bệnh lý có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khoẻ hoặc ảnh hưởng chất lượng nòi giống. Điều này đã để lại nhiều hậu quả đáng tiếc cho các cặp vợ chồng trẻ sau khi kết hôn.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng thờ ơ với khám sức khoẻ tiền hôn nhân chính là nhận thức hạn chế của số đông các bạn trẻ. Hầu hết đối tượng vị thành niên, thanh niên mà nhất là các cặp nam nữ chuẩn bị kết hôn vẫn chưa nhận thức được lợi ích, vai trò của việc khám sức khoẻ trước khi lập gia đình. Tâm lý e ngại và lo lắng khi phải thực hiện một số quy trình khám nhạy cảm cũng là tâm lý chung khiến nhiều em không mấy mặn mà với việc kiểm tra sức khoẻ tiền hôn nhân. Ngoài ra, một số trường hợp còn lo sợ nếu phát hiện ra bệnh tật thì sẽ ảnh hưởng đến tình yêu, gây sứt mẻ tình cảm giữa hai người.

Bên cạnh nhận thức chưa “thông” của lứa tuổi vị thành niên, thanh niên, việc triển khai mô hình “Tư vấn, khám sức khoẻ tiền hôn nhân” trong thực tế vẫn còn tồn tại một số khó khăn, bất cập khác, như: Cơ sở y tế của địa phương chưa đáp ứng được hết yêu cầu của khám sức khoẻ tiền hôn nhân, kinh phí hỗ trợ thực hiện mô hình hạn hẹp.

Để thực hiện mô hình này đạt hiệu quả, thời gian tới, Trạm Y tế Phú Thạnh sẽ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động truyền thông nhằm từng bước thay đổi nhận thức, chuyển đổi hành vi của mọi tầng lớp nhân dân trong toàn xã. Trong đó, tập trung tuyên truyền trực tiếp đến các đối tượng trong độ tuổi sinh đẻ và sắp kết hôn. Đồng thời, tăng cường cải cách, đổi mới các tài liệu truyền thông bằng việc xây dựng những hình ảnh, video sống động về hệ lụy của một số bệnh lý về SKSS. Cùng với đó, Tram Y tế cũng chú trọng vận động, kêu gọi sự vào cuộc của chính quyền địa phương trong việc huy động các ban, ngành có liên quan cùng phối hợp chặt chẽ thực hiện có hiệu quả mô hình này./.

​Nguyễn Thị Diễm Hương - TYT Phú Thạnh.